Işık Bahçeleri - Amin Maalouf

Başlıca şahıslar:

Mani,Pattig,Şahpur,Denag,Hürmüz,Behram

Karakter Tahlili:

Mani;kendi öğretisini yaymak ile ömrünü geçirmiş,Hıristiyan ve Zerdüşt inançların sentezi ile oluşturduğu dini, kısa zamanda çok geniş sınırlara yaymakla tanınan haberci. Bu kadar çok müridinin olmasının nedeni şüphesiz dinlere olan hoşgörüsü ve dürüst tavrıdır.

Pattig ; Mani’in babası. Hıristiyan inancında olup,peşi sıra Hıristiyan bir tarikata girişiyle hayatını değiştiren,beş yaşındayken Mani’yi de annesinden koparıp yanına alan. Mâni’in haber verdiği dini ilk kabul edenlerden ve son nefesine kadar müritleri arasında bulunandır.

Şahpur; Mani’nin devrindeki en güçlü ve Mani’yi topraklarında barındıran hükümdar. Mani ile güçlü bir dostluğu barındırır.

Denag ; saray erkânındayken Mani’nin dinini kabulle hayatı boyunca her daim onun yanında olmuştur. Yanından ayrılmayan,son nefesinde dahi yanında bulunan kadın.

Hürmüz ; Şahpur’un oğlu ve varisi. Ermenistan topraklarının sorumlusu. Babasının ölümünden sonra tahta geçmiş ancak tören sırasında zehirletilerek öldürülmüştür.

Behram ; Şahpur’un bir diğer oğlu. Hayatı boyunca Mani’ye içten bir kin gütmüş,müneccimbaşıların yönlendirmesiyle hayatına yön vermiştir. Hürmüz’ün ölümüyle tahta geçmiştir. Yine türlü akıl hocaları vasıtasıyla bir ay boyunca Mani’yi prangaya vurdurtmuş ve nihayetinde Mani’nin ölümüne neden olmuştur.

Özet :

Mani peygamberin dünyaya gelişi ile başlayan kitap biyografi tadında roman olarak sürüp gidiyor. Pattig ‘in ak giysililer denen cemaate girmesi peşi sıra Mani’yi de yanına aldırmasıyla Mani küçük yaştan itibaren sıkı bir din eğitimi içine girmiştir. Ancak öğrendikleri kendisine yetmez olmuştur. Başta Zerdüştlük,Budizm,Şamanizm.Budizm ve Hıristiyanlığı da inceledikten sonra tüm bu dinlerin sentezinde oluşan dinini yaymak adına cemaatten ayrılır. O dönemde Roma’nın başında bulunan Caracolla sonu gelmez yıkım ve taş üstünde taş bırakmamalarıyla kendi sonunu hazırlar. Böylece o dönemin İran bölgesinde bulunan Şahmur’un hükümdarlığı Roma’yı alarak en üst seviyelere çıkmıştır. Şahmur Mani’nin methini duyup onu sarayına çağırır. Ve gün itibariyle onun yanından ayırmaz. O artık her konuyu paylaştığı,danıştığı ve konuştuğu kişi olmuştur. Büyüyen topraklar aralarındaki dostluğu soğutur. Mani son kralın son günlerinde ancak yanında olabilmiş. Bu sürede dini 4 kıtayı aşmış ve müritlerinin sayısı her geçen gün artmıştır. Şahmur’un ölümüyle tahta geçen ve Mani den haz etmeyen Behram tabiri caizse sudan bir sebeple Mani’yi cezalandırmıştır. Bir ay süren pranga hapsi neticesinde Mani daha fazla dayanamayıp son nefesini Denag’ın kollarında vermiştir.

Sonuç :

Ülkemizde Mardinli peygamber olarak bilinen Mani’nin dinini yaymak adına izlediği yol ve yaşamı konu alan kitap neticesinde bilmediğim birçok şey öğrendim. Milattan sonra 200lü yıllarda yaşadığına inanılan Mani peygamber Türkiye de çok bilinmemesine rağmen dünyada adının yaygınlığı şaşkınlık nedenim oldu. Öyle ki hümanizmin temelini Mani’nin oluşturduğu açık ve nettir. Günümüzde de manihizmi esas alan insanların sayısı ciddi rakamlar teşekkül ediyormuş. Gerçekten böyle bir peygamber var mıdır bilmiyorum,varsa da neden kuran da ya da hadiste geçer muamma. Ama dünyada yadsınamaz bir etkisi olduğu kesin. Bulunduğu ortamdaki ritüelleri kendi dinine uyarlamasını ustaca başarması neticesinde inanılmaz bir hızla yayılmayı başarmış. Hıristiyanlığın en büyük düşmanı ne Yahudilik ne islammış meğerse, tek korkuları Manihizim den ibaretmiş. Bir kaynağa göre Anadolu topraklarından yayılan dininin temelleri uzun süre topraklarımızda da sürmüş öyle ki Aleviliğin kimi ilkeleri manihizimle örtüşüyormuş. Bambaşka bir niyetle başladığım kitap beni bambaşka yerlere getirdi. Amin Maalouf ciddi bir araştırma yapmış ve uğraşmış anlatmak adına. Görüldüğü üzre başarıyor sanırım.